Informujemy, że w związku z powodzią, która przechodzi przez Polskę, rząd przyjął projekt ustawy, który wprowadza szereg rozwiązań ułatwiających radzenie sobie z jej skutkami. Jest to projekt zmieniający ustawę z dnia 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (Dz.U. z 2024 r. poz. 654)
W projekcie zostały uwzględnione różne nowe, dodatkowe do dotychczas istniejących, formy pomocy dla osób, które zostały poszkodowane przez powódź. Na razie wiadomo, jakie szczególne rozwiązania rząd chce wprowadzić na terenach dotkniętych powodzią, ale nie zostało określone, jak długo będą one obowiązywały.
Poniżej przedstawiamy najważniejsze rozwiązania stanowiące wsparcie dla pracowników, które wprowadzić chce ustawodawca:
- zwolnienie od pracy, w wymiarze do 20 dni, w celu usuwania skutków powodzi w odniesieniu bezpośrednio do swojego mienia lub mienia osoby spokrewnionej lub niespokrewnionej pozostającej w faktycznym związku, wspólnie zamieszkującej i gospodarującej. W okresie tego zwolnienia od pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia (w pierwotnym projekcie była mowa o połowie wynagrodzenia); Pracodawca będzie obowiązany udzielić tego zwolnienia od pracy na wniosek zgłoszony przez pracownika najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia, chyba że nie jest to obiektywnie możliwe ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy. Zwolnienie od pracy dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy będzie ustalane proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny;
- brak możliwości, bez zgody pracownika wyrażonej w postaci papierowej lub elektronicznej, zamieszkałego na terenach objętych powodzią, zatrudniania w godzinach nadliczbowych i delegowania poza stałe miejsce pracy;
- zwiększenie zostanie o 4 dni urlop wypoczynkowy – w okresie od dnia wejścia w życie ustawy do dnia 31 grudnia 2024 r. pracodawca będzie obowiązany dodatkowo do udzielenia na żądanie pracownika w celu usuwania skutków powodzi w ramach przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego nie więcej niż 4 dni urlopu wypoczynkowego, w terminie wskazanym przez pracownika. Pracownik będzie zgłaszał żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu. Łączny wymiar urlopu udzielonego na podstawie ust. 1, urlopu udzielonego na podstawie art. 8a ustawy zmienianej w art. 1 oraz urlopu udzielonego na podstawie art. 167(2) ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 oraz z 2024 r. poz. 878 i 1222) nie może przekroczyć 8 dni.
- możliwość udzielenia urlopu wypoczynkowego w dniu pracy w wymiarze godzinowym odpowiadającym części dobowego wymiaru czasu pracy. Urlop w tym trybie nie będzie mógł przekroczyć 5 dni;
- uprawnienie pracownika do zawnioskowania o obniżenie wymiaru czasu pracy, aby przeciwdziałać zagrożeniom związanym z powodzią, zwalczać je lub usuwać skutki. Pracownik zobowiązany będzie złożyć wniosek na 2 dni przed zmniejszeniem wymiaru czasu pracy. Pracodawca będzie miał obowiązek uwzględnić wniosek, chyba że jest to niemożliwe z określonych przyczyn;
- bardziej elastyczne podejście do organizacji i czasu pracy pracowników placówek opiekuńczo-wychowawczych;
- zwolnienie pracowników z terenów dotkniętych powodzią z obowiązku przedłużania orzeczeń lekarskich oraz przeprowadzania badań lekarskich (dotyczy to czasu określonego w projekcie ustawy);
- możliwość przeprowadzania szkoleń wstępnych BHP w całości za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, z wyjątkiem instruktażu stanowiskowego: 1) pracownika zatrudnianego na stanowisku robotniczym; pracownika zatrudnionego na stanowisku, na którym występuje narażenie na działanie czynników niebezpiecznych; 3) pracownika przenoszonego na stanowisko, o którym mowa w pkt 1 i 2; 4) ucznia odbywającego praktyczną naukę zawodu oraz studenta odbywającego praktykę studencką.
- wydłużenie kadencji rad pracowników lub społecznego inspektora pracy (w razie upływu ich kadencji), powołanych u pracodawców działających na terenie obszaru wskazanego w tych przepisach, gdy nie istnieją warunki do przeprowadzenia wyborów rady pracowników lub społecznego inspektora pracy, kadencja rady pracowników lub społecznego inspektora pracy ulega przedłużeniu do czasu wyborów na nową kadencję – nie dłużej niż do 30. dnia od zakończenia okresu wskazanego w przepisach wydanych na podstawie art. 1 ust. 2. Przepis ten stosuje się odpowiednio do kadencji organów statutowych związku zawodowego, związku lub organizacji przedsiębiorców, związków pracodawców, ich federacji i konfederacji.
- zmiana terminów dochodzenia roszczeń związanych z ustaniem stosunku pracy, czyli art. 264 kodeksu pracy. Projekt przewiduje, że w przypadku pracowników zamieszkałych na terenie obszaru powodzi w okresie wskazanym w tych przepisach, terminy, o których mowa w art. 264 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (21 dni), nie rozpoczynają się, a rozpoczęte ulegają zawieszeniu na ten okres i rozpoczynają swój bieg od daty wskazanej w przepisach wydanych na podstawie art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi. Jak z kolei w przypadku pracowników zamieszkałych na terenie powodzi wniosek o przywrócenie terminu, o którym mowa w art. 265 par. 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tj. wniosek o przywrócenie terminu wnoszony do sądu pracy w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu), wnosi się w terminie 60 dni od daty wskazanej w przepisach wydanych na podstawie art. 1 ust. 2 z dnia 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi;
- wydłużenie okresu przedawnienia roszczeń ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 291 par. 1 k.p., o okres wskazany w przepisach wydanych na podstawie art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi;
- zwrot poniesionych przez pracodawcę kosztów na wynagrodzenia oraz składki na ubezpieczenia społeczne pracowników z terenów powodzi – marszałek województwa na wniosek pracodawcy, złożony za pośrednictwem wojewódzkiego urzędu pracy, właściwego ze względu na miejsce prowadzenia działalności, będzie dokonywał ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, zwrotu poniesionych przez pracodawcę kosztów na wynagrodzenia oraz składki na ubezpieczenia społeczne pracowników – powodzian, miesięcznie do wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Wniosek będzie musiał zawierać oświadczenie o poniesionych kosztach na wynagrodzenia oraz składki na ubezpieczenia społeczne. Do wniosku dołącza się wykaz pracowników, których wynagrodzenie będzie podlegało zwrotowi.
Oświadczenie będzie składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych oświadczeń. Składający oświadczenie będzie obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.
Kwotę zwrotu pracodawca będzie zwracał w całości, wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych od dnia jej otrzymania, na rachunek bankowy wojewódzkiego urzędu pracy, jeżeli:
- wydatkował ją niezgodnie z przeznaczeniem lub
- złożył niezgodne ze stanem faktycznym oświadczenie, o którym mowa w ust. 7 – w terminie 30 dni liczonych od dnia doręczenia wezwania marszałka województwa do dokonania zwrotu.
Marszałek województwa będzie dochodzi roszczeń z tytułu niezwróconych i nienależnie udzielonych kwot. Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, wzór wniosku, uwzględniając konieczność uproszczenia postępowania
Do projektu na bieżąco wprowadzane są zmiany.
W razie pytań, pozostajemy do dyspozycji.